Eski el yazması kitapları ve metinleri hızlı bir şekilde nasıl çözümleyebiliriz? Kısa süre öncesine kadar bilgisayarlar bu konuda pek başarılı değildi. Ancak yapay zeka sayesinde bilim insanları sorunun üstesinden geliyor.
Avusturya’nın Tirol Eyaleti Devlet Arşivleri 11. yüzyıldan kalma el yazması eserler de dahil olmak üzere pek çok antik kitabı bünyesinde bulunduruyor. Çoğunluğu resmi belgeler, kanunlar ve diğer önemli el yazmalarından oluşan arşivdeki kitapların suretini çıkarmak oldukça zorlu bir iş. Bu nedenle arşiv yetkilileri işlemi otomatikleştirmek için bilim insanlarının yardımına başvurma gereği duymuş.
Avrupalı Araştırma Projesi READ, eski kitapların dijitalleştirilmesinde özel olarak geliştirdiği Transkribus yazılımı ve telefon uygulamasından faydalanıyor.
Dijital kopyası çıkarılmak istenen kitap bir ürün çekim çadırının içine yerleştiriliyor. Çadırın üzerine fotoğraf makinesi yerine uygulamanın açık olduğu bir akıllı telefon yerleştiriliyor. Kullanımı oldukça kolay uygulama, sayfaların çevrildiğini anlayarak her yeni sayfanın yüksek çözünürlükte fotoğrafını çekiyor.
Projeyi koordine eden Profesör Doktor Guenter Muehlberger, telefonun direkt olarak Transkribus platformuna bağlı olduğunu ifade ediyor: “Uygulama çekilen fotoğrafları platform sunucusuna yüklüyor ve daha sonra platform el yazmalarını okuyarak dijitalleştiriyor.”
Transkribus Platformu, çoğunlukla yıllar süren işlemi basitleştirerek araştırmacılara karmaşık el yazıları ve alışılmadık düzenlemeler konusunda yardımcı oluyor.
Hata riskini minimuma indirgiyor
Doktor Mario Klarer, Transkribus Platformu’nu 500 yıllık Kahramanlar kitabının bir suretini çıkarmada kullandı. Roma İmparatoru 1. Maximilien tarafından talep edilen kitap Ortaçağ’da yazılan Almanca metinlerin en önemli antolojisi niteliğinde. Innsbruck Üniversitesi’nde edebiyat ve kültürel tarih Profesörü olan Klarer, “Sistemin en büyük avantajı görüntü ile metin arasında bir bağ oluşturmanıza fırsat tanıması” diyor, “böylece eserin kopyasını çıkaran kişi genel taslağa anında hakim olabiliyor. Bu, daha önce başka hiçbir sistemin başaramadığı, hataları minimuma indirgemeyi sağlayan bir yöntem.”
Yapay zeka bilgisayarın farklı el yazısı tiplerini öğrenmesini sağlıyor
Innsbruck Üniversitesi’nde bulunan sunucu, makinelerin öğrenme algoritmalarını kullanarak bilgisayarların yeni yazım tarzlarını öğrenmesini sağlıyor. Eserin kopyasını çıkaran kişi, metnin bir bölümünü kendisi aktardıktan sonra yazılım programı karakterleri tanımlamayı öğreniyor ve eserin kalanını kendi kopyalıyor.
‘Projenin bu kadar başarılı olmasını beklemiyorduk’
Transkribus yazılımı, diline ve yazım stiline bakmadan yazılan eski eserlerin %95’ini kopyalama kapasitesine sahip. Sistem tasarımcıları programı dünya genelinde kullanıcıların hizmetine sunmaya hazırlanıyor.
“Projenin bu büyük başarısı bizi de şaşırttı” diyor Proje Koordinatörü Muehlberger Transkribus yazılımıyla ilgilendiklerini ifade eden çok sayıda kurumla iletişim içindeyiz. Sunduğumuz hizmeti geliştirmek ve genişletmek istiyoruz. Bu nedenle bu projeyi başlı başına bir şirket haline getiriyoruz.
Kaynak: https://tr.euronews.com
