Yapay zeka nedir? Hayatımızı nasıl etkilemektedir? Robotların işlediği suçların hukuki yaptırımı nedir? Türkiye’nin yalnızca hukukun konuşulduğu ilk ve tek televizyon programı olan “Genç Hukuk” programında Tolunay Akay soruyor, Boğaziçi Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü öğretim üyesi Avukat Burçak Ünsal yanıtlıyor.
“Yapay zekanın ne olduğunu iyi anlamak lazım. Yapay, doğada oluşmamış olan fakat doğada oluşmuş şekline en yakın ve en uygun şekilde insan eliyle yapılmış olandır. Bu bir eşya olabilir veya zeka kavamında olduğu gibi bir yeti olabilir. Zeka ise duyguların, gerçeklerin, olguların algılanması, bunların öğrenilebilmesi, öğrenme ve algılama süreci sonunda geliştirilen verinin işlenebilmesi ve bu işlenen verileri bir mantık çerçevesinde problem çözmeye, mantıklı sonuçlar elde etmeye ve adımlar atmaya yönelik kullanabilme yetisidir. Bu bakımdan yapay zeka aslında çok insani veya yer yer biyolojik bir yeti gibi görünebilir.”
“Fakat bugün günümüzde yapay zeka; algılayabilme, hesaplayabilme, veri işleme ve kendi başına sonuç üretebilme yetileri teknolojik olarak bir takım sistemlerde de kullanıyor. Yapay zeka sistemlerinin başlı başına sistem olarak ele alınabilmesi ve hukuki düzenlemelere tabi tutulabilmesi için hem hukuki bir tanıma hem bir takım alt tanımlara ve kategorizasyonlara ihtiyaç vardır.”
“Robot aslında insan tarafından bir talimatla dizayn edildiği amaca uygun olarak, o amacı ifa etmek için yapılan bir makinedir. Aslında robotta bir yapay zeka veya bir zeka normalde aranmaz. Bu bakımdan yapay zekadan ayrılır. Çünkü zeki değildir. Fakat robota yapay zeka entegre edilebilir. Böyle bir durumda, hem dizaynında belli bir amacı yerine getirmek için yapılan hemde kullanımı talimatla olabilecek bir makine bir anda otonom ve karar verebilir hale gelme ihtimali ile karşı karşıya kalır. Bu bakımdan robotla yapay zekayı bu anlamda bir alt kategori olarak ayırmak gerekir.”
“Bir diğer husus ise, her programlanabilen sistemin yazılımı yapay zeka olmadığıdır. Çünkü önceden programlanma önceden belli şartlar ve veriler tanımlamak ve bunların sonucunda belli sonuçlar elde etmek için yapılan programlar başlı başına zekadan yoksundurlar ve zeki değillerdir. Yalnız bazı ara formlar ve gerçek yapa zeka sistemleri vardır ki onlar aynen doğada hayvanlarda gördüğümüz gibi farklı yoğunlukta zeka belirtileri gösterir. Google’ın arama motoru algoritmalarını, sanal şahsi asistanlardan olan “Siri”yi veya en son geçen yaz kendi aralarında insanların anlayamadığı bir dilde konuşmaya başlayıpta kapatılan Facebook’un iki yapay zeka programını buna örnek gösterebiliriz.”
“Netice itibari ile bizim hukuki amacımıza uygun olarak yapay zekayı insan talimatı olamadan kendisi algılayabilme, kendisi öğrenebilme ve işlediği verileri değişen şartlara veya yeni gelişen şartlara uygun olarak mantiki sonuçlarla fayda elde etmek üzere bir tercih kullanabilen sistemler olarak tanımlayabiliyoruz.”
Ünal Gündüz Kimdir?
New York ve İstanbul Baroları’na kayıtlı bir avukat olup aynı zamanda Avrupa ve Türk Patent Enstitüleri nezdinde kayıtlı patent ve marka vekilidir. Marmara Hukuk Fakültesi’nden hukuk lisansı ve University of Virgina School of Law hukuk yüksek lisanslarının yanısıra Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünden de yüksek lisans derecesi bulunmaktadır.
Ünsal Gündüz Avukat Ortaklığı kurucu ortaklarından olan Ünsal, daha önce Google ve YouTube’un Bölgesel Hukuk Müşavirliği yapmış, ABD, Japonya ve Türkiye’de on iki yılı aşkın bir süre Baker Botts, DLA Piper, Kobayasahi Todo gibi hukuk şirketlerinde hukuk uygulamasında bulunmuştur.
Burçak Ünsal’ın çalışma alanları teknoloji, telekomünikasyon, medya, birleşme ve devralmalar, yaşam bilimleri, ticari ve idari işlemler ve bunlara ilişkin ihtilaf çözümlemeleri üzerinde yoğunlaşır. Avukatlık yapmanın yanısıra, Ünsal Boğaziçi Ünivesitesi Bilgi Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Genel Kurul üyesi olup, çeşitli üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları nezdinde hukuk eğitimleri ve seminerleri vermekte ve makaleler yayınlamaktadır.
